Een voorname reden voor de afzwakkende groei van de Duitse economie zijn, naast de wereldwijde daling van de conjunctuur, de noodzakelijke investeringen die in de automobielindustrie gedaan moeten worden. De lage voorraden en de onmogelijkheid om te investeren versterkt het effect voor de autobedrijven die het al moeilijk hebben.
De zogeheten manufacturing orders lieten een daling zien van -1,3 procent over november 2019, waardoor het jaartotaal uitkwam op maar liefst -6,5 procent. In dezelfde maand steeg de industrial production met 1 procent, maar dit hielp niet om de industriële recessie die sinds het derde kwartaal van 2018 is ingezet, te stoppen. De Duitse export liet in november een daling zien van -2,3 procent. Deze daling deed de groei van 1,5 procent over de maand december teniet.
Verwachtingen 2020
Dat over heel 2019 een recessie in Duitsland werd voorkomen, was uitsluitend te danken aan een solide groei van de particuliere consumptie, bestedingen vanuit de overheid en investeringen in de bouwsector. Die factoren zullen daarom ook een belangrijk effect hebben op de groei voor 2020, die opnieuw wordt geschat op 0,6 procent.
Een sterk herstel van de industriële productie kan de groei vergroten. Ook is de verwachting dat de Duitse export (licht) herstel zal laten zien. Maar de zwakke positie van de Duitse automobielindustrie en de enigszins onzekere politieke situatie bij onze oosterburen zorgen ervoor dat de economische situatie voorlopig fragiel zal blijven. De stijging van de binnenlandse consumptie en overheidsbestedingen moeten de daling in de export compenseren, zoals in onderstaande afbeelding te zien is.
Gelukkig voor de Duitsers is hun arbeidsmarkt nog steeds goed in balans. Wel zien we de afgelopen maanden een daling van het aantal openstaande arbeidsplaatsen en het aantal uitzendkrachten. Het werkloosheidscijfer zal in 2020 naar verwachting met 1 basispunt stijgen naar 5,1%.
Wat betekent de Duitse situatie voor Nederland?
Al met al is het dus een kwetsbaar evenwicht aan de andere kant van onze grens. De handelsoorlog, de vertraging van de wereldeconomie, het coronavirus en nog allerlei geopolitieke risico’s zijn bovendien externe factoren die de Duitse economie nóg verder onder druk zetten.
In Nederland zien we zeker ook een afvlakking van de groei, al is deze niet zo heftig als in Duitsland. Toch is de Nederlandse economie nauw verbonden met de Duitse economie. Niet voor niets luidt de uitspraak: “Als Duitsland niest, is Nederland verkouden”. In vertraging zullen we zeker ook de gevolgen van de afvlakking van de economie in Duitsland gaan ervaren, maar verkouden zijn we nog niet.
In 2019 was er nog een groei van het BBP van 1,7% te zien.
In deze grafiek zien we dat de groei aan het afvlakken is. De verwachting is dat deze groei verder afvlakt in 2020. De economen van Rabobank hebben al eerder de verwachting gepubliceerd dat het komende decennium de groei gemiddeld 1 procent zal bedragen. Dat is fors lager dan het afgelopen decennium.
We zien de gevolgen van de vertraagde groei terug in de volgende zaken:
- Toename aantal faillissementen;
- Toename werkeloosheid;
- Afname overschot overheidsbegroting.
Daarentegen zullen de lonen dit jaar verder stijgen en blijft de inflatie laag. De Nederlandse economie is ten opzichte van veel andere landen wel stabiel en doorstaat doorgaans economische recessies erg goed. Er is dus absoluut nog geen reden om in paniek te raken van de situatie in Duitsland.
